Ngày tháng: 31/12/2024
Đang truy cập: 33
.png)
Bài 71 :
Thế Giới Quỷ Thần Theo Do Thái Giáo
Bà đồng cốt ở Ên Đo (x. 1 Sm 28)
Trong bài Tin Mừng Chúa nhật X Thường Niên, các kinh sư Do Thái đã tố cáo Đức Giêsu là kẻ bị quỷ vương Bêêndêbun và thần ô uế ám và đã dùng sức mạnh của tà thần mà trừ quỷ. Đáp lại, Đức Giêsu đã nói đến Xatan và vương quốc của nó. Trong bài học hỏi lần này, chúng ta sẽ tìm hiểu về “Thế giới quỷ thần theo Do Thái giáo”.
I. Từ ngữ và danh xưng
1. Trong tiếng Hípri, có một số hạn từ dùng để chỉ ma quỷ tà thần
– šed sêđ (שֵׁד) : là từ Hípri được dịch là “quỷ” (Đnl 32, 17 ; Tv 105, 37).
– śāʿîr sa-ir (שָׂעִיר) : sát nghĩa là “kẻ lông lá”, luôn được dùng ở số nhiều để chỉ quỷ thần và được dịch là “các thần dê” có lẽ vì con dê thì lông lá (Lv 17, 7 ; 2 Sb 11, 15).
– Trong Kinh Thánh Hípri, có hai danh xưng quỷ thần được gọi như tên riêng, đó là Adadên (עֲזָאזֵל) trong Lv 16,8.10.26. Adadên là quỷ của những vùng hoang vu. Vào ngày “lễ Đền Tội” một trong các con dê làm hy lễ sẽ bị đuổi vào sa mạc làm mồi cho quỷ Adadên (Lv 16, 8.10. 26). Một tên gọi nữa là quỷ Lilít (לִילִית) trong Is 34, 14, là một thứ quỷ cái liên quan đến chuyện tính dục.
– Một số tên gọi khác trong Cựu Ước được nhân cách hoá để chỉ các thứ quỷ thần như resép : “sốt rét” ; đe-ber : “ôn dịch” (Kb 3, 5) ; aluqah : “con đỉa” (Cn 30, 15), mavét : “tử thần” (Is 28,15.18 ; Gr 9, 21)
– Danh từ ruakh : “thần khí” có lúc được dùng để chỉ một nhân vật xấu xa gian tà, như “thần khí xấu” (1 Sm 16, 15), “thần khí dối trá” (1 V 22,21-23).
– Danh từ maskhit : “Thần Tru Diệt” (Xh 12, 23) ám chỉ một dạng quỷ thần chuyên gieo rắc chết chóc tàn phá ; rồi danh từ mislakhat mà Tv 78, 49 gọi là “hung thần”, còn từ elilim là “thần hư ảo” (Tv 95, 6).
2. Trong tiếng Hy Lạp
– Đaimonion (δαιμόνιον) “quỷ” là danh từ chung nhất chỉ các quỷ thần. Trong Tb 3, 8 đi liền danh từ Daimonion là một tên riêng : “Átmôđaiô” (Ἀσμοδαῖος). Đây là danh tánh của tên quỷ đã 7 lần hại chết các chàng rể cưới cô Xara ngay trong đêm tân hôn.
– Bêlia là tên gọi thánh Phaolô nhắc đến trong 2 Cr 6, 15. Bêlia gốc tiếng Hípri có nghĩa là vô tích sự, hư không, là nhã ngữ chỉ Xatan hoặc ngẫu tượng.
– Pneuma : “thần, thần khí” thường áp dụng cho “các thần dữ” (Mt 8, 16 ; 9, 33 ; Lc 9, 39 ; 1 Ga 4,1-3). Ở 1 Pr 3, 19 : Pneumata “các thiên thần sa ngã” (1 Pr 3, 19).
– Từ pneuma ghép với một tính từ, như : “thần ô uế” (Mt 10, 1 ; Mc 1, 23 ; Lc 8, 29 ; Cv 5, 16 ; Kh 16, 13) ; “thần dữ” (Mt 12, 45) ; “thần khí lừa dối” (1 Tm 4, 1) ; “thần khí làm cho sai lầm” (1 Ga 4, 6) ; “quỷ câm” (Mc 9, 17) ; “thần câm điếc” (Mc 9, 25) ; “thần bói toán” (Cv 16, 16) ; “thần khí của ma quỷ” (Kh 16, 14) ; “thần trí của thế gian” (1 Cr 2, 12) ; “thần của đời này” (2 Cr 4, 4) ; “quỷ thần ô uế” (Lc 4, 33).
II. Quỷ thần theo Do Thái giáo
1. Cựu Ước
Niềm tin tôn giáo của Ít-ra-en cổ đại không bao giờ đặt vấn đề sự hiện hữu của các hữu thể siêu nhiên độc ác, nhưng nhận biết quyền thống trị tuyệt đối của Thiên Chúa. Do đó, niềm tin ấy không cổ vũ, cũng chẳng bắt buộc triển khai sâu rộng suy tư tôn giáo về lãnh vực này. Trong Cựu Ước, quỷ thần tự bản chất không xấu xa, nhưng đúng hơn chỉ xấu khi tác động đến con người.
Trong lịch sử Israel, mối quan tâm đến vấn đề sự ác tăng dần và ngày càng tập trung hơn nhắm đến hoạt động của các hữu thể siêu nhiên xấu xa.
Theo Cựu Ước, người ta cho rằng thiện và ác đều xuất phát từ Thiên Chúa là Đấng Tạo Hoá và Quan Phòng muôn loài muôn vật. Không có quan niệm nhị nguyên như ở một số tôn giáo và theo triết học Hy Lạp. “Thần khí dối trá không hành động tự ý mình, nhưng được Thiên Chúa phái đến” (x. 1 V 22,21-23) ; chẳng hạn “thần khí xấu” đã ám vua Saun (1 Sm 16,15.23), “Thần Tru Diệt” đã giết các con đầu lòng của người Ai Cập (Xh 12, 23 ; Tv 78, 49). Ngay cả Xatan (chỉ được nói đến ở sách Gióp, sách Dacaria và 1 Sử biên niên) không được kể là xấu xa ở bất cứ chỗ nào, nhưng đúng hơn rằng Xatan chỉ hành động khi được Thiên Chúa cho phép (G 1,11-13 ; 2, 5). Là một nhân vật quỷ quái, Xatan hành động với tư cách là công tố viên của triều đình Thiên Chúa (G 1,9-11 ; Dcr 3, 1) và là một kẻ cám dỗ người ta phạm tội (x. St 14, 7).
Theo y học ở Cận Đông Cổ và Do Thái giáo, nói chung người ta gán cho quỷ thần giữ một vai trò quan trọng trong việc truyền bệnh (2 Sm 24,15-17 ; 2 V 19, 25 ; G 2, 7). Theo Lv 14,2-9 bệnh ngoài da hiển nhiên do một quỷ gây ra, quỷ này phải được khử trừ bằng một con bò cái tơ. Ý niệm này còn tiếp tục trong thời Tân Ước, thể hiện qua kiểu nói “quỷ làm cho tàn tật” (Lc 13, 11) trong trường hợp người đàn bà bị còng lưng, bà được mô tả là bị Xatan trói buộc 18 năm.
Cuối cùng, hình như người Israel Cổ Đại không quá sợ hãi quỷ thần và các ảnh hưởng xấu của quỷ thần. Có nhiều bản văn cho thấy các nhân vật quỷ quái được tôn sùng và nhận hy lễ : Đnl 32, 17 ; Tv 106, 37 ; Lv 17, 7 ; 2 Sb 11, 15.
2. Thời Đức Giêsu
Đức Giêsu và các Kitô hữu thời sơ khai đã coi quỷ thần là kẻ thù thật sự và đầy mãnh lực đối với con người. Trong Tân Ước và nơi Kitô giáo sơ khai, quỷ thần luôn bị coi là thần dữ. Hoạt động chủ yếu của quỷ thần là ám nhập và khống chế con người, gây ảnh hưởng xấu nơi họ.
Nói chung các sách Tin Mừng cẩn thận phân biệt giữa bệnh tật và quỷ ám. Ở Lc 13, 32 Đức Giêsu nói rõ sứ vụ của Người là trừ quỷ và chữa lành bệnh tật.
Các sách Tin Mừng có 6 trình thuật kể Đức Giêsu trừ quỷ cho
1/ Người bị quỷ ám ở hội đường (Mc 1, 23 và ss) ;
2/ Người bị quỷ ám ở Ghêrasa (Mc 5,1-20 và ss) ;
3/ Con gái người phụ nữ Phênixi (Mc 7,24-30) ;
4/ Người bị quỷ ám mắc bệnh động kinh (Mc 9,14-29 và ss) ;
5/ Người bị quỷ ám (Mt 9,32-34) ;
6/ Người bị quỷ câm và điếc ám (Mt 12, 22tt và ss).
Có thể kể thêm người phụ nữ bị còng lưng, nếu coi là do quỷ ám.
Mặc dầu các sách Tin Mừng đôi lần nói đến các môn đệ trừ tà, như Mc 3, 14 ; 11,6-7 ; Lc 10,17-20 ; Mc 16, 17 ; Mc 9, 11, nhưng chỉ có một lần duy nhất ở Cv 16,16-18 kể ông Phaolô trừ tà cho một người tớ gái.
Dựa vào các tường thuật trừ tà trong Tân Ước, người ta thấy có các triệu chứng nơi người bị quỷ ám : 1/ Nói xàm mất trí (Mc 1, 24) ; 2/ Hành vi tự hại mình (Mc 5, 5) ; 3/ Hành vi không mặc quần áo chống lại xã hội (Lc 8, 35) ; 4/ Ngã vật xuống (Mc 1, 26 ; 9,18-20) ; 5/ Bị câm (Mc 9, 25) ; 6/ Bị điếc (Mc 9, 25) ; 7/ bị mù loà (Mt 12, 22) ; 8/ hành động ngoài ý muốn do quỷ sai khiến (Cv 16,16-18).
Các nhà pháp thuật và các nhà trừ tà Do Thái và ngoại giáo thường có những công thức trừ tà. Còn Đức Giêsu thì dùng lời nói đơn giản ra lệnh cho quỷ và nạn nhân được khỏi ngay (x. Mc 1, 25 ; 5, 8 ; 9, 25). Đức Giêsu không coi việc trừ tà tự nó là việc chữa khỏi hoàn toàn, trừ phi tà thần phải được thay thế bằng một việc tốt hơn (x. Mt 12,43-45). Sứ vụ trừ tà của Đức Giêsu tự nó không phải là một mục đích, cũng không phải chỉ do lòng trắc ẩn của Người thúc đẩy để cứu những người đang đau khổ vì bị quỷ ám. Đức Giêsu đã quả quyết ở Lc 11, 20 thật rõ ràng : Người trừ quỷ để cho thấy đó là dấu chỉ Nước Thiên Chúa đã đến. Phải coi toàn bộ sứ vụ của Đức Giêsu là một cuộc chinh phục Xatan hay khuất phục ma quỷ (Lc 10, 18 ; Ga 12, 31).
Một số người chống đối ông Gioan Tẩy Giả đã tố cáo ông bị quỷ ám (Mt 11, 28) và một cáo buộc tương tự cũng nhắm vào Đức Giêsu (Ga 7, 20 ; 8,48-53). Các nhà lãnh đạo Do Thái, các đối thủ của Đức Giêsu, tố cáo “Người bị quỷ vương Bêêndêbun ám và dùng thế Bêêndêbun mà trừ quỷ” (Mc 3, 22). Những lời tố cáo này nhằm gián tiếp nói rằng Đức Giêsu là một nhà pháp thuật hay phù thuỷ, và nhờ kiểm soát được các năng lực siêu nhiên, Người có thể làm phép lạ chữa lành bệnh tật và trừ tà.
Mc 6,14-16 cho biết vua Hêrôđê và phe của ông nghĩ rằng “Đức Giêsu là Gioan Tẩy Giả từ cõi chết trỗi dậy nên mới có quyền năng làm phép lạ”. Có lẽ họ đã dựa vào quan niệm Do Thái và Hy Lạp, quỷ thần là linh hồn của những người chết.
Trong khi Đức Giêsu không sử dụng công thức trừ quỷ có sẵn để trừ tà, còn các môn đệ của Giêsu thì dùng danh Người để trừ khử quỷ thần (Lc 10, 17 ; Cv 16, 18). Danh Đức Giêsu là một phương thế hữu hiệu để kiểm soát quỷ thần ; chính các nhà trừ quỷ Do Thái không thuộc nhóm môn đệ của Đức Giêsu cũng dùng danh Người làm công thức trừ quỷ (Mc 9, 38 ; Cv 19, 13).
Cầu nguyện
Hỡi ai nương tựa Đấng Tối Cao
và núp bóng Đấng quyền năng tuyệt đối,
hãy thưa với CHÚA rằng :
“Lạy Thiên Chúa, Ngài là nơi con náu ẩn,
là đồn luỹ chở che, con tin tưởng vào Ngài.”
Chính Chúa gìn giữ bạn
khỏi lưới kẻ thù giăng, khỏi tai ương tàn khốc.
Chúa phù trì che chở, dưới cánh Người, bạn có chỗ ẩn thân :
lòng Chúa tín trung là khiên che thuẫn đỡ.
Bạn không sợ cảnh hãi hùng đêm vắng
hay mũi tên bay giữa ban ngày,
cả dịch khí hoành hành trong đêm tối,
cả ôn thần sát hại lúc ban trưa.
Dù tả hữu có ngàn người quỵ ngã,
dù hai bên có chết cả vạn người,
riêng phần bạn, tuyệt nhiên không hề hấn.
Mở mắt coi, bạn liền thấy rõ
thế nào là số phận bọn ác nhân.
Vì bạn có CHÚA làm nơi trú ẩn,
có Đấng Tối Cao làm chỗ nương thân.
Bạn sẽ không gặp điều ác hại,
và tai ương không bén mảng tới nhà,
bởi chưng Người truyền cho thiên sứ
giữ gìn bạn trên khắp nẻo đường,
và thiên sứ sẽ tay đỡ tay nâng
cho bạn khỏi vấp chân vào đá.
Bạn có thể giẫm lên hùm thiêng rắn độc,
đạp nát đầu sư tử khủng long.
Chúa phán : “Kẻ gắn bó cùng Ta sẽ được ơn giải thoát,
người nhận biết danh Ta sẽ được sức phù trì.
Khi kêu đến Ta, Ta liền đáp lại
lúc ngặt nghèo có Ta ở kề bên.
Ta giải cứu và ban nhiều vinh dự,
cho sống lâu, tuổi thọ dư đầy
và hưởng ơn cứu độ Ta ban.” (Tv 91)
Nguồn: tgpsaigon.net
