Bài 95: Ông là Vua sao?

Bài 95: Ông là Vua sao?

Ông là Vua sao ?

Trong Chúa Nhật XXXIV thường niên, cũng là Chúa Nhật cuối cùng của Năm Phụng Vụ, chúng ta sẽ được nghe trích đoạn Tin Mừng Gioan 18,33b-38 thuật lại cuộc đối thoại giữa tổng trấn Philatô và Đức Giêsu, và cuộc đối thoại này xoay quanh trọng tâm vương quyền của Đức Giêsu.

Vậy, trong buổi học hỏi Kinh Thánh tuần này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu trình thuật Tin Mừng Ga 18,33b-38 này, để một lần nữa mỗi người xác tín hơn vào việc Đức Giêsu là vua.

I. Bối cảnh phiên tòa xét xử Đức Giêsu

Trước hết chúng ta xem xét bối cảnh phiên tòa xét xử Đức Giêsu trong Ga 18,33b-38.

Trong phiên tòa này có ba thành phần:

+ Bị cáo: Đức Giêsu

+ Nguyên cáo: Giới chức lãnh đạo tôn giáo Do Thái

+ Quan tòa: Tổng trấn Philatô

Sở dĩ Thượng Hội Đồng Do Thái phải áp giải Đức Giêsu đến cho quan tổng trấn Philatô là vì theo bối cảnh chính trị của Do Thái lúc bấy giờ, việc tuyên án tử hình thuộc thẩm quyền của nhà nước bảo hộ Rôma, chứ không thuộc thẩm quyền của Thượng Hội Đồng Do Thái. Vì thế, mặc dù trong đêm bắt Đức Giêsu, người ta đã điệu Người đến xét xử tại nhà thượng tế Khanan (x. Ga 18, 13) và sau đó là thượng tế Caipha (x. Ga 18, 24) là những người đã có ý định giết Đức Giêsu từ trước (x. Ga 18, 14). Nếu chúng ta đọc trình thuật Thương Khó Đức Giêsu trong Tin Mừng Luca thì chúng ta sẽ thấy người ta còn đưa Đức Giêsu ra trước tòa Thượng Hội Đồng (gồm các thượng tế, kinh sư và kỳ mục, tức là giới chức lãnh đạo tôn giáo chính trị, và luật pháp Do Thái) và Thượng Hội Đồng đã kết án Đức Giêsu về tội phạm thượng, vì dám tự xưng mình là Con Thiên Chúa, mà xét theo Luật Do Thái tội phạm thượng là tội chết (x. Lc 22,66-71).

Vậy khi “người Do Thái” (cụm từ này không có ý bao gồm toàn thể người Do-thái, mà chỉ ngụ ý ám chỉ những người Do Thái chống đối Đức Giêsu) đem Đức Giêsu đến cho tổng trấn Philatô, thì điều mà họ muốn ông Philatô làm không phải là xét xử Đức Giêsu mà là tuyên án tử cho Đức Giêsu. Tuy nhiên, có thể thấy tổng trấn Philatô không muốn làm một “con rối” trong tay người Do Thái, nên dựa trên nguyên tắc cơ bản của một phiên tòa, ông đã hỏi “người Do Tthái” tố cáo Đức Giêsu về tội gì (x. Ga 18, 29).

Trước yêu cầu của tổng trấn Philatô, những người tố cáo Đức Giêsu e ngại rằng tội “phạm thượng” mà họ đã kết án Đức Giêsu (x. Mt 26, 65) vốn không có giá trị với luật Rôma, và vì thế tổng trấn Philatô sẽ không tuyên án tử Đức Giêsu, nên “người Do Thái” đã man trá vu khống Đức Giêsu ba tội danh khác:

+ “Sách động dân chúng”

+ “Ngăn cản dân chúng nộp thuế cho Xêda”

+ “Xưng mình là Vua”

Cả ba lời cáo buộc này đều liên quan đến khía cạnh chính trị (x. Lc 23, 2), và qua đó họ ép ông Philatô vào tình thế buộc phải xét xử Đức Giêsu, trong đó có lẽ lời cáo buộc Đức Giêsu xưng mình là vua là nặng ký nhất đối với Philatô, nên nó khiến ông lập tức chú ý và cuộc đối thoại với Đức Giêsu sẽ xoay quanh vấn đề này.

II. Cuộc đối thoại giữa Đức Giêsu và tổng trấn Philatô

“Ông là vua sao?” (Ga 18, 37) là câu hỏi đầu tiên mà tổng trấn Philatô thẩm vấn Đức Giêsu, và qua đó thể hiện sự quan tâm và nỗi lo lắng hàng đầu của viên quan Rôma này. Thật vậy, trong tư cách là tổng trấn xứ Palestine, Philatô thường ngụ tại thành Xêdarê Philípphê, trung tâm hành chính nằm ở miền bắc đất Palestine. Tuy nhiên trong những kỳ lễ lớn của người Do Thái, chẳng hạn như dịp lễ Vượt Qua này, khi mà dân chúng dân chúng qui tụ về Giêrusalem rất đông để mừng lễ, đồng thời cũng là thời điểm mà niềm hy vọng của dân Do Thái vào đấng Mêsia dâng cao, thì tổng trấn Philatô thường phải có mặt tại Giêrusalem vì ông e ngại dân Do Thái có thể gây bạo loạn chống lại Rôma.

 Phần Đức Giêsu, khi Người nghe quan Philatô hỏi như vậy, thì Người đã trả lời bằng cách hỏi lại ông : “Ngài tự ý nói điều ấy, hay những người khác đã nói với ngài về tôi ?” Thực tế, cách trả lời này của Đức Giêsu cho thấy hai khía cạnh: [1] Nếu Philatô tự ý hỏi thì câu hỏi sẽ có nghĩa là Philatô lo lắng liệu Đức Giêsu có âm mưu chống lại hoàng đế Rôma không, và theo  đó thì câu trả lời của Đức Giêsu sẽ là: “Không phải”, còn [2] nếu Philatô hỏi điều đó là vì nghe người Do Thái thì ông thắc mắc Đức Giêsu có phải là vua của Do Thái không, thì câu trả lời của Đức Giêsu sẽ là “Đúng vậy”.

Sở dĩ Đức Giêsu cẩn thận như vậy là có lý do vì Người không phải là “Vua” theo cách mà ông Philatô và “người Do Thái” nghĩ. Đức Giêsu không phải là “Vua” theo nghĩa chính trị, tức là một vị vua đến để tái lập vương quốc Israel hoàng kim thời vua Đavít, hay là một vị vua sẽ giải thoát Israel khỏi sự đô hộ của đế quốc Rôma như là dân Israel mong đợi. Thật vậy, Đức Giêsu không đến thế gian để làm vua theo cách nghĩ của thế gian, mà Người đến thế gian theo cách nghĩ của Thiên Chúa, để giải thoát con người khỏi tội lỗi và sự chết, Người đến để gánh lấy tội lỗi của thế gian. Theo đó, Đức Giêsu là một vị Vua cao cả và cao trọng hơn nhiều so với vị vua theo lối suy nghĩ hạn hẹp của những kẻ đang tố cáo và đòi xét xử Người. Vì thế, câu trả lời thận trọng của Đức Giêsu đã làm Philatô thêm bối rối và hoài nghi, khiến ông phải bật thốt rằng: “Tôi là người Do-thái sao ? Chính dân của ông và các thượng tế đã nộp ông cho tôi. Ông đã làm gì ?” (Ga 18, 35).

Thực ra, là một người Rôma, Philatô không quan tâm đến các ý tưởng xã hội hay tôn giáo của người Do Thái, nên khi ông nghe Đức Giêsu giải thích rằng Nước của Người “không thuộc về thế gian này…” (Ga 18,35-36) thì Philatô không còn quan tâm đến tuyên bố về vương quyền của Đức Giêsu, bởi vì loại vương quyền duy nhất mà Philatô quan tâm là vương quyền của hoàng đế Rôma.  

Theo đó, chúng ta có thể hình dung rằng tổng trấn Philatô đã thở phào nhẹ nhõm khi nghe Đức Giêsu trả lời về vương quốc của Người, và có thể Philatô đã kết luận rằng Rôma không có gì phải sợ Đức Giêsu và vương quốc của Người, do đó ông đã ra ngoài và tuyên bố với người Do Thái rằng: “Ta không tìm thấy lý do nào để kết tội ông ấy” (Ga 18, 38b).

Trình bày điều này, tác giả Gioan cho chúng ta thấy không chỉ Đức Giêsu bị buộc tội sai, mà còn cho thấy Người được minh oan trước công chúng. Theo đó, dù sau này Đức Giêsu có bị đóng đinh trên thập giá thì Người hoàn toàn không phải là một tội phạm nguy hiểm, mà là một người vô tội, một người vô tội do chính thẩm quyền cao nhất của Rôma tại Giêrusalem vào thời điểm đó tuyên bố.

III. Đức Giêsu là vua

Như vậy, cuộc đối thoại giữa Đức Giêsu với ông Philatô nhắm đến 2 yếu tố trọng tâm : [1] vương quyền của Đức Giêsu. Trong Ga 1, 49, ông Nathanaen đã tuyên xưng Đức Giêsu là vua Israel. Giờ đây, qua cuộc đối thoại đối thoại giữa Đức Giêsu với ông Philatô, tác giả Tin Mừng thứ tư, một lần nữa, nhấn mạnh vai trò làm Vua Israel của Đức Giêsu ; [2] sự thật. Đức Giêsu tuyên bố Người đến thế gian là để làm chứng cho sự thật (x. Ga 18, 37), và để “ai đứng về phía sự thật thì nghe tiếng tôi” (Ga 18, 37b). Động từ nghe (ἀκούω [akouô]) cũng có thể hiểu là lắng nghe, vâng nghe, tuân giữ (x. Lc 9, 35). Với những lời này, Đức Giêsu đã đảo ngược vai trò với tổng trấn Philatô. Theo đó, Philatô không còn là quan tòa mà là bị cáo, còn Đức Giêsu trở thành quan tòa và hoàn toàn chủ động trong việc kiểm soát tình hình.

Kết quả của cuộc đối thoại giữa Đức Giêsu với ông Philatô đưa đến việc ông Philatô quyết định đàm phán với người Do Thái về việc tha cho Đức Giêsu vì ông không tìm thấy lý do nào để kết án (x. Ga 18, 38b). Dù vậy, người Do Thái vẫn không từ bỏ ý định giết cho bằng được Đức Giêsu, nên họ đã chọn phóng thích tên cướp Baraba.

Mặc dù không có tài liệu chính thức nào bàn về việc ân xá cho tù nhân trong các vùng thuộc địa của đế quốc Rôma, nhưng có thể vì muốn nhượng bộ người Do Thái nhằm mục đích cải thiện mối tương quan, nên trong một số lễ hội lớn của người Do Thái (chẳng hạn như Lễ Vượt qua), chính quyền Rôma sẽ phóng thích một tù nhân Do Thái. Vì thế, ông Philatô đã đề nghị phóng thích Đức Giêsu, nhưng người Do Thái lại yêu cầu thả Baraba. Tác giả Tin Mừng thứ tư cho biết Baraba là một tên cướp (λῃστής [lêstês]). Hạn từ “λῃστής” [lêstês] thời đó thường được dùng để chỉ những kẻ liên quan đến hoạt động khủng bố chống lại chính quyền Rôma, nhưng nhiều khi những tên cướp này cũng cướp bóc và hãm hiếp cả người Do Thái. Nói cách khác, đây là những kẻ sống ngoài vòng pháp luật dưới nhãn mác là những người chiến đấu cho tự do.

Ở đây, tác giả Tin Mừng thứ tư đã tinh tế trình bày mức độ thù hận và mù quáng hết mức của người Do Thái đối với Đức Giêsu khi họ đã chọn phóng thích tên cướp Baraba thay vì phóng thích Đức Giêsu. Điều này cho thấy, nơi người Do Thái không có sự thật. Tuy nhiên tất cả những phản ứng của quan toàn Philatô cũng như nhóm nguyên cáo là “người Do Thái” càng minh chứng rõ ràng cho việc Đức Giêsu chính là Vua, một Vị Vua Thật Sự, và là Vị Vua của Sự Thật.

Chúng ta thật là những người có phúc vì nhận biết được Đức Giêsu là vua của chúng ta trong khi thế gian đã không biết Người. Vậy trong niềm vui mừng kính Chúa Giêsu là Vua, chúng ta cùng cất cao lời chúc tụng, tung hô rằng:

Muôn lạy Đức Kitô, đoàn tín hữu

Xưng tụng Ngài là Chúa Tể thời gian,

Vua muôn dân trong khắp cả vũ hoàn,

Ngài bá chủ muôn cõi lòng nhân thế.

Trên thiên quốc, cả triều thần oai vệ

Bái phục Ngài và ca tụng tán dương,

Chúng con đây cùng cất tiếng reo mừng,

Hoan hô Chúa là Quân Vương cao cả.

Ngài giáng phúc bình an cho thiên hạ,

Xin thay lòng đổi dạ kẻ gian ngoan,

Và dủ thương quy tụ hết về đoàn

Bao chiên lạc đã lìa xa ân sủng.

Chính vì thế mà tay Ngài mở rộng,

Khi bị treo trên thập tự máu hồng,

Trái tim Ngài, lửa yêu mến nấu nung,

Còn để lại vết giáo đâm vĩnh cửu.

Chính vì thế mà dưới hình bánh rượu

Ngài ẩn thân làm của lễ âm thầm,

Trên bàn thờ, Ngài khơi mạch Thánh Tâm,

Tuôn đổ xuống đoàn con dòng cứu độ.

Muôn lạy Chúa Giêsu, Ngôi Thánh Tử,

Chúng con dâng lời vinh chúc chân tình,

Đấng hiệp cùng Thánh Phụ với Thánh Linh,

Hằng thống trị muôn loài bằng thương mến.

                                                                                         (Thánh thi Kinh Chiều I Lễ Chúa Kitô Vua)

 

Nguồn: tgpsaigon.net

---