Ngày tháng: 13/05/2025
Đang truy cập: 18
LÒNG TRỐNG VÀ MỘ TRỐNG.
Chú Giải Tin Mừng Lễ Vọng Phục Sinh
(Lc 24,1-12)
7. Loan báo: Động từ “ἀπαγγέλλω” trong tiếng Hy Lạp vừa có nghĩa là tường thuật, vừa có nghĩa là loan báo, hay tuyên xưng. Hành động của những người phụ nữ sau khi đã đón nhận Tin Mừng Phục Sinh từ hai người đàn ông lạ có thể bao gồm tất cả những ý nghĩa này. Họ tường thuật với sự xác tín, tuyên xưng và công bố Tin Mừng. Trong trình thuật của tác giả Luca, không có câu chuyện Đức Giêsu hiện ra với các bà. Các tác giả Tin Mừng khác đều cho thấy Đức Giêsu hiện ra với các bà sau đó (Mc 16,9-11; Mt 28,9-10; Ga 20,11-18). Vì vậy, có thể nói rằng câu chuyện này đã chứa đựng mặc khải trọn vẹn về sự Phục Sinh của Đức Giêsu dành cho các bà. Theo tác giả Luca, các bà đã tin mà không cần nhìn thấy Đức Giêsu Phục Sinh. Khi đã tin rồi, các bà không thể không loan báo cho các môn đệ và những người còn lại. Hành động “loan báo” của các bà không dừng lại một lần, nhưng họ cứ “nói đi nói lại” (ἔλεγον) hoài cho các Tông Đồ. Theo tác giả Máccô và Mátthêu, các bà được nhắn gửi là hãy đi báo cho các môn đệ biết Người đã Phục Sinh và hẹn gặp họ ở Galilê (Mt 28,7.9; Mc 16, 7). Nơi Luca, việc loan báo là sự thúc đẩy bên trong, tự nguyện của các bà này.
8. Mười một môn đệ và những người còn lại: Tác giả Luca cận thận nhắc đến số lượng mười một người vì Giuđa đã chết. Chính tác giả đã tường thuật câu chuyện liên quan đến cái chết của Tông Đồ Giuđa trong sách Công Vụ (Cv 1,15-20). Hiện diện với nhóm Mười Một, còn có nhóm “những người còn lại”. Nhóm này có thể được hiểu rất rộng. Trước hết, những người này có thể là hai môn đệ trên đường về Emmaus trong trình thuật ngay sau trình thuật này[9]. Những người này có thể ám chỉ đến nhóm Bảy Mươi Hai môn đệ được nói đến trong Lc 10,1-12. Nhóm này cũng có thể bao gồm “thân mẫu Đức Giêsu và anh em của Người” (Cv 1, 14). Đó cũng có thể là nhóm một trăm hai mươi người đang tụ họp với nhau sau Phục Sinh (Cv 1, 15). Cuối cùng, họ có thể là bất cứ ai đang hiện diện cùng với các Tông Đồ lúc bấy giờ và mọi kitô hữu qua mọi thời đại.
9. “Họ không tin”: Phản ứng của cả Nhóm Mười Một và “những người còn lại” là “không tin”. Như đã nói trên, chi tiết này chứng tỏ rằng toàn bộ các Tông Đồ cũng như những người đã theo Chúa đã hy vọng thấy một Đấng Kitô quyền năng trong hành động và lời nói chứ không phải một Đấng Kitô chịu đóng đinh. Đấng Kitô Phục Sinh là một điều gì đó nằm ngoài sự hiểu biết và sự mong chờ của tất cả mọi người[10]. Dù cho Người đã nói trước đến ba lần, họ vẫn không nhớ, và không ấn tượng tý nào về thông điệp liên quan đến sự Phục Sinh. Các tác giả sách Tin Mừng đều cho thấy rằng các Tông Đồ cũng như các tín hữu sơ khai cảm thấy rất khó khăn để tin vào mầu nhiệm Phục Sinh. Lúc đầu, họ đã xem đó là chuyện hoang đường, vớ vẩn[11]. Tin Mừng Luca tiếp tục diễn tả sự không tin của nhóm môn đệ trong trình thuật về hành trình Emmaus của hai môn đệ (Lc 24,13-35). Họ đã không tin lời của những người phụ nữ và nhất quyết trở về quê trong vô vọng. Đức Giêsu đã phải cố gắng thế nào để đồng hành, lắng nghe, và giải thích cho họ về mầu nhiệm Phục Sinh. Sự cứng lòng của họ còn được tác giả Luca tiếp tục giải thích qua sự hoảng hốt vì tưởng Đức Giêsu là ma, khi Người hiện ra và ban bình an cho họ. Đức Giêsu lại phải chứng minh bằng cách mời họ xem chân, tay của Người, và ăn cá nướng trước mặt họ (Lc 24,36-43).
10. Hành trình của ông Phêrô (Trỗi dậy, chạy ra mộ, nhìn vào, thấy những băng vải, trở về, và ngạc nhiên về tất cả): Hành trình của ông Phêrô đã tạo ra sự khác biệt giữa ông và các môn đệ khác. Ít ra ông cũng đã có một loạt hành động tích cực như “trỗi dậy, chạy ra mộ, nhìn vào, thấy chỉ có những băng vải, trở về nhà và ngạc nhiên”. Loạt hành động này là khởi đầu cho một hành trình ý thức về mầu nhiệm Phục Sinh. Những hành động này kết hợp với những lần Đức Giêsu hiện ra mang đến niềm tin của họ vào sự Phục Sinh của Đức Giêsu. Từ đó, họ dần hiểu và đón nhận căn tính của Đấng Kitô: Đấng không chỉ có quyền năng trong giảng dạy và làm phép lạ mà còn chịu khổ nạn, chịu chết và Phục Sinh. Người giải thoát họ khỏi nô lệ tội lỗi và mang lại sự sống vĩnh cửu, bất diệt chứ không phải chỉ giải thoát họ khỏi ách ngoại bang. Theo tác giả Tin Mừng thứ tư, không chỉ một mình ông Phêrô chạy ra mộ, mà còn có “người môn đệ Đức Giêsu yêu mến”. Hành trình này được kết thúc bằng niềm tin của “người môn đệ Chúa yêu”: “Ông đã thấy và đã tin” (Ga 20, 8). Trong Tin Mừng Nhất Lãm, không có nhân vật “người môn đệ Chúa yêu”, nên sự hiểu biết của ông Phêrô vẫn là tích cực và ở mức cao nhất. Ngữ động từ “ἀπῆλθεν πρὸς ἑαυτὸν” có thể hiểu theo hai nghĩa: (i) Ông Phêrô “trở về nhà mình”; (ii) Ông “đi vào nội tâm của mình”, nghĩa là, phản tỉnh, suy gẫm. Trong bối cảnh này, có thể hiểu cả hai nghĩa. Tuy nhiên, nghĩa thứ hai (gẫm suy) mới đưa đến cho ông sự ngạc nhiên. Tương tự, động từ “ἀνίστημι” (hành động đầu tiên của ông Phêrô) vừa có nghĩa là “đứng dậy”, vừa có nghĩa là “trỗi dậy”, sống lại. Ông Phêrô đã “trỗi dậy”, thay đổi tư thế ngồi bất động của mình, và khởi đầu cho một sự khám phá có khả năng dẫn đến sự thay đổi cái nhìn và dẫn đến niềm tin.
Bình Luận Tổng Quát
Câu chuyện “ngôi mộ trống” là câu chuyện kinh điển vào thời các Tông Đồ, các Kitô hữu sơ khai và qua mọi thời đại. Xác Đức Giêsu đã được ông Giuse Arimathêa an táng cách cận thận trước sự chứng kiến của những người phụ nữ. Mộ đá của Người được đóng lại bằng một tảng đá to. Tuy nhiên, ngày thứ ba, khi các bà đến để ướp xác Chúa thì không thấy tảng đá đã được lăn ra từ thuở nào và không thấy xác Người đâu nữa. Hành trình theo Đức Giêsu của những người phụ nữ, nhất là bà Maria Magđalênê đã bắt đầu từ Galilê (Lc 8,1-3) đến Giêrusalem, đến dưới chân thập giá, đến lúc Người được chôn cất, và cho đến lúc Người Phục Sinh. Có thể nói rằng, các bà đã không bỏ rơi Đức Giêsu một phút giây nào. Cuộc viếng thăm mộ sáng hôm ấy cho thấy một sự gắn bó chặt chẽ của họ với Đức Giêsu. Họ phải nghỉ lễ theo Luật, và họ đã trở lại thăm Chúa trong thời gian sớm nhất có thể: “Sáng sớm tinh sương của ngày thứ nhất trong tuần”. Lòng nhiệt thành, và sự trung thành với tình yêu mà họ dành cho Chúa đã dẫn đến việc họ được đón nhận Tin Mừng Phục Sinh trước nhất. Theo trình thuật của tác giả Luca, khi nghe lời của hai người đàn ông lạ nói về sự Phục Sinh của Chúa, và nhớ lại lời Đức Giêsu đã nói khi Người còn ở Galilê, họ liền về loan báo cho Nhóm Mười Một và tất cả những người còn lại. Họ đã cố gắng thuyết phục các Tông Đồ bằng cách “nói đi, nói lại” nhiều lần. Tuy nhiên, các Tông Đồ, những con người sống theo lý trí, đã không tin và cho đó là chuyện vớ vẩn. Hình ảnh về sự không tin của các Tông Đồ cho thấy một thực tại là họ đã không hiểu, không tin, và không muốn đón nhận mầu nhiệm Tử Nạn – Phục Sinh mà Đức Giêsu đã cố gắng mặc khải đến ba lần. Sự sống lại của Đức Giêsu là điều nằm ngoài sự tưởng tượng và hy vọng của họ. Họ đã hy vọng quá nhiều vào quyền năng chữa bệnh và quyền lực chính trị của Đức Giêsu. Chính vì thế, khi Đức Giêsu bị bắt và bị giết, thì họ nghĩ rằng mọi sự đã kết thúc. Câu chuyện hai môn đệ trên đường về Emmaus (Lc 24,13-35) là một ví dụ cụ thể cho nỗi chán chường, vô vọng của các môn đệ. Loạt hành động của ông Phêrô: Trỗi dậy, chạy ra mộ, nhìn vào, thấy chỉ có băng vải liệm, trở về và ngạc nhiên là một khởi đầu cho sự thay đổi suy nghĩ và cái nhìn về biến cố Đức Giêsu chịu khổ nạn. Những hành động ban đầu này cùng với những lần hiện ra của Đức Giêsu sau đó làm nền tảng cho niềm tin vững chắc của các Tông Đồ về sự Phục Sinh của thầy Giêsu.
Mừng Chúa Phục Sinh. Gẫm suy thông điệp của Tin Mừng: “Tại sao các bà tìm người sống nơi những kẻ chết? Người không còn ở đây. Người đã sống lại, các bà hãy nhớ lại Người đã nói: Con Người phải bị nộp vào tay những kẻ tội lỗi, bị đóng đinh vào thập giá và ngày thứ ba sẽ sống lại”. Và các bà nhớ lại những lời Người đã nói. Hãy nhớ lại tất cả những lời dạy của Đức Kitô, và hãy làm cho những lời ấy lan tỏa trong từng suy nghĩ, lời nói, hành động của mỗi người chúng ta, và hãy để cho Đức Kitô đồng hành với mọi người chúng ta trên mọi nẻo đường của cuộc đời mình, Ngài đã sống lại rồi, đừng đề Ngài nằm trong mồ nữa, hãy lắng nghe Ngài. Hãy để Ngài lên tiếng và sống mãi trong cuộc đời chúng ta qua một lối sống mới năng động, theo sự thật, đầy tình Chúa và đượm tình người.
---Hết---
Lm. Jos. Phạm Duy Thạch, SVD
Nguồn: https://josephpham-horizon.blogspot.com/2022/04/long-trong-va-mo-trong.html (Cập nhật ngày 17/04/2025)
[9] “This is a Lucan addition to prepare for the Emmaus incident” (J.A. Fitzmyer, The Gospel according to Luke X–XXIV, 1547).
[10] “It is not until now that the disciples understand what they should have understood long ago. Now, after the event, their misunderstanding really becomes inconceivable” [Ibid.].
[11] “There are two ways to explain the failure of this testimony. According to the first, traditional way, the message of the resurrection was so revolting to human common sense that it could meet only with incomprehension. According to the second way, a product of modern feminism, the evangelist, like Paul before him, did not want the truth of the gospel to be based on the testimony of women” (F. Bovon, Luke 3. A Commentary on the Gospel of Luke 19:28–24:53, 352).
